Wyd. Fundacja im. księcia Konstantego Ostrogskiego

Niezwykła to książka. Jej autor jest profesorem krakowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, weneckiego C'a Foscari, wykładał zresztą na wielu uczelniach, jest najwyższej klasy slawistą, humanistą o szerokich horyzontach, obdarzonym rzadkim darem dokonywania syntezy (o autorze piszemy na końcu książki). O niektórych badaczach mawia się, że opisując drzewa, czyli fakty, nie dostrzegają lasu. Profesor Naumow do nich nie należy. Ta nieduża objętościowo praca jest czystą syntezą miejsca i znaczenia prawosławia w dziejach Słowiańszczyzny bałkańskiej i ruskiej, wtedy gdy było religią państwową i gdy pozostawało pod władzą muzułmanów czy chrześcijan innego wyznania. W tym kontekście umiejscowione też jest prawosławie w państwie polsko-litewskim, początkowo jurysdykcyjnie związane z Konstantynopolem, potem z Moskwą, a administracyjnie niemal do końca osiemnastego wieku podporządkowane rzymskokatolickim władcom.

Prawosławni otrzymują od profesora Naumowa dojrzały obraz własnej przeszłości, nieprawosławni szansę świeżego spojrzenia na to, co zdążyło zastygnąć, w ich percepcji, w stereotypach. Skorzystają wszyscy.