1xCD Niwa stan idealny w folii Amadeus/Anna Duczmal-Mróz/Agnieszka Duczmal – Szymon Laks/Quartets – DUX Records

Sięgając coraz odważniej do klasycznego kanonu, odkrywałem inną estetykę, która niebawem połączyła się z moim rozmiłowaniem dla jazzu. Dzisiaj uwielbiam nie tylko znakomite interpretacje wielkiej klasyki, ale także klasyczno-jazzowe projekty łączące „klasyków” z improwizowanym jazzem. Wspominam nasz karkołomny pomysł wspólnych koncertów Amadeusa z Al Di Meolą, podziwiałęm jazzowy projekt Anny Duczmal-Mróz z orkiestrą Wyntona Marsalisa, ale najserdeczniej patrzę na Amadeusa, jak swą artystyczną potęgę buduje profesjonalnymi i serdecznymi relacjami. Radość okładki najnowszego albumu orkiestry Amadeus pod batutą mamy i córki czyli dwóch znakomitych dyrygentek, Agnieszki Duczmal i Anny Duczmal-Mróz przekłada się ujmująco na nastrój i brzmienie niezwykłego albumu „Quartets”, zawierającego neoklasyczne kwartety smyczkowe Szymona Laksa. Spośród pięciu kwartetów smyczkowych Szymona Laksa zachowały się tylko trzy. Utalentowany skrzypek i kompozytora a jednocześnie zdolny pisarz i tłumacz, cudem przeżył hitlerowską okupację. Jak sam przyznawał w Oświęcimiu uratowała go muzyka – podczas niemal trzyletniego pobytu w obozie zagłady pełnił funkcję kapelmistrza orkiestry męskiej. Kariera muzyki i kompozytora rozkwitła w Paryżu, gdzie Szymon Laks trafił po studiach w Warszawie (u Piotra Rytla, Henryka Melcera i Romana Statkowskiego). W Paryżu od 1927 roku kontynuował naukę u Paula Vidala i Henriego Rabauda oraz udzielał się w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polaków. Za autorską i „ jazzową” kompozycję „Blues symphonique” otrzymał w 1928 roku nagrodę Stowarzyszenia. Ciężki los artysty-emigranta zmuszał go do wielu, często poza artystycznych, prac: grał na skrzypcach w kawiarniach, udzielał prywatnych lekcji muzyki, akompaniował w kinach podczas projekcji „ niemych” filmów. Fascynacja kinem spowodowała także lukratywny sukces: skomponował muzykę do filmów Aleksandra Forda: „Sabra” (1933) i „Przebudzenie” (1934). W 1941 roku Szymon Laks został aresztowany przez gestapo. Najpierw trafił do obozu przejściowego, a w następnym roku do Auschwitz. Udało mu się przetrwać dzięki muzyce, pracował jako kopista, skrzypek i dyrygent orkiestry. Wspomnienie z tego tragicznego okresu zawarł w książce „Musiques d’un autre monde” ( 1948), którą po polsku wydano jako „Gry oświęcimskie” ( opublikowano dopiero w 1979 roku w Londynie). „ III Kwartet smyczkowy: Na polskie tematy ludowe” napisany został tuż po wyzwoleniu kompozytora z obozu Auschwitz-Birkenau i powrocie do Paryża w 1945 roku. W utworze tym Szymon Laks wykorzystał motywy siedmiu, pochodzących z Wielkopolski, Mazowsza i Podhala, melodii ludowych. Kojarzą się z jednej strony z „Tańcami góralskimi” Stanisława Moniuszki, z drugiej z podobnymi pomysłami kompozytorskimi np. Wojciecha Kilara czy Krzysztofa Pendereckiego. „IV Kwartet smyczkowy” powstał w 1962 roku i utrzymany jest w odmiennym stylu. Wyróżniona w 1965 roku podczas Konkursu Królowej Elżbiety w Brukseli kompozycja, nawiązuje do jazzu i bluesa, co w okresie jej powstania uchodziło za nowatorskie i nieszablonowe rozwiązanie kompozytorskie. W 1963 roku Szymon Laks opublikował nowoczesny „V kwartet smyczkowy”, niezwykle mocno osadzony w stylistyce oraz estetyce modnego ekspresjonizmu. „Kwartety smyczkowe” Szymona Laksa (1901-1983) to znakomite kompozycje, które doczekały się niewielu interpretacji.

Nowa w folii