WINKLER Konrad - Formiści polscy. Z 32 reprodukcjami.

Warszawa 1927. Gebethner i Wolff str 20, , tabl. 32.

Monografje Artystyczne, tom 14.

Krótka monografia poświęcona formistom krakowskim, warszawskim i lwowskim; omówienie ich ideologii, środków przekazu, nowatorstwa artystycznego i kierunków twórczych poszukiwań. Jedna z pierwszych prób całościowej oceny dorobku artystów tej formacji po jej rozpadzie w 1922.

Jego początki wiążą się z zainicjowanymi przez Zbigniewa Pronaszkę Wystawami Niezależnych w Krakowie. Wzorowane na paryskich Salon des Independants, były reakcją na dominację w życiu artystycznym Towarzystwa Sztuka i na politykę wystawienniczą Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych, które wyrażały konserwatywne poglądy na sztukę. W dwóch pierwszych pokazach, zorganizowanych w roku 1911 oraz 1912 w Krakowie, wzięli udział Andrzej i Zbigniew Pronaszkowie i Tytus Czyżewski, w pierwszym z pokazów także Xawery Dunikowski. O ile pierwsza z prezentacji nie ujawniała jeszcze idei nowoczesności w sztuce, o tyle drugi pokaz wyznacza początki dalszych poszukiwań artystów.