2010 rok

184 strony

ilustracje

Książka + PŁYTA DVD

stan bardzo dobry - nie ma podkresleń - pochodza z mojego osobistego egz

Słowa kluczowe :  ,policja żydowska, ŻYDZI, Holokaust, DZIENNIK, PAMIĘTNIK, opis ruin, akcje GETTA, GETTO WARSZAWA, pomoc Polaków w ratowaniu Żydów, SPRAWIEDLIWY WŚRÓD NARODÓW ŚWIATA ( Marceli Godlewski, Stanisław Galas. Świąder Adam i Maria ), osoby uratowane: Rudolf Hermelin, Ludwik Hirszfeld,  duże opory instytutu Yad Vashem w przyznaniu medalu - strona 123

Louis-Christophe Zaleski-Zamenhof----uratowany opowiada - płytka DVD

Urodził się w Warszawie jako syn Adama Zamenhofa (1888–1940) i Wandy z domu Frenkel (1893–1954). Podczas II wojny światowej wraz z najbliższą rodziną został przesiedlony do getta warszawskiego. W sierpniu 1942 udało mu się wydostać z Umschlagplatzu, skąd wywieziono go jako nieżywego. Po aryjskiej stronie ukrywali się pod przybranym nazwiskiem Zaleski[2].

Marceli Godlewski urodził się 15 stycznia 1865 r. w Turczynie, w guberni łomżyńskiej. Wywodził się z rodziny szlacheckiej, był synem Katarzyny z Kuczyńskich i Ignacego Godlewskich. Sakrament chrztu otrzymał 22 stycznia 1865 r. w parafii Rajgród14. Nauki początkowe odbył w Szczuczynie. Następnie uczęszczał do gimnazjum w Suwałkach. W latach 1881–1886 uczył się w seminarium duchownym w Sejnach15. Otrzymał święcenia kapłańskie w 1888 r. i rozpoczął pracę w parafii w Nowogrodzie pod Łomżą. Następnie pełnił także obowiązki wikarego w Zambrowie i Suwałkach16. W 1891 r. pracował czasowo na zastępstwie w Czerminie w Poznańskiem17. To tam miał sposobność zapoznać się z metodami pracy duszpasterskiej w środowisku robotniczym. Doświadczenie pozyskane w ciągu kilku miesięcy miało służyć mu przez całe życie. Następnie udał się na studia do Rzymu, skąd w 1893 r. powrócił do kraju z tytułem doktora teologii. Po powrocie z Rzymu pracował jako wikariusz w Jedwabnem18. Prawdopodobnie wtedy też dołączył do grona zaangażowanych społecznie kapłanów związanych z Ligą Narodową19. W 1894 r. ten młody kapłan ze stopniem doktora, niespełna rok po powrocie ze studiów rzymskich, został przeniesiony do archidiecezji warszawskiej. Przez cztery miesiące był wikariuszem w Szymanowie, Mileszkach pod Łodzią20, a potem półtora roku w Łodzi, w parafii św. Krzyża. Tam, kierując się zaleceniami encykliki i wykorzystując swą wiedzę i doświadczenie, zaangażował się w pomoc robotnikom21. Głosił specjalne nauki skierowane do tego środowiska. Przyciągając robotników do Kościoła poprzez zakładanie organizacji i bractw, starał się uchronić ich przed zagrożeniem płynącym ze strony nowo powstających zrzeszeń socjalistycznych, ale też protestantyzmu. Obawiał się zbytnich wpływów na swych podopiecznych ze strony „żywiołu niemieckiego”, zwłaszcza Polaków-ewangelików, których uważał za zakonspirowanych Niemców22. Niebawem, w 1896 r., musiał opuścić Łódź i został przeniesiony do Warszawy.

Louis Zalewski-Zamenhof – jako czternastolatek mieszkał na plebanii Kościoła Wszystkich Świętych

Ostatnia msza Pod koniec lipca 1942 ks. Godlewski wezwał z urlopu ks. Czarneckiego lakonicznym telegramem: „Wracaj – likwidują getto”110. Z relacji wiadomo, że ostatnia msza św. została odprawiona w 9 niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego111, która w 1942 r. wypadała 26 lipca112. Pośród ogromnego tłumu zgromadzonego w świątyni wyczuwało się powagę chwili. Odczytywano wtedy w kościołach następujący fragment z Ewangelii: „W on czas: Gdy się przybliżył Jezus do Jerozolimy, patrząc na miasto, głośno nad niem zapłakał mówiąc: O gdybyś i ty w tym właśnie dniu twoim poznało to, co ci pokój przynosi, teraz jednak zakryte jest to przed oczyma twemi! Albowiem przyjdą na cię dni, a nieprzyjaciele twoi otoczą cię wałem, i oblegną cię, i ścisną cię zewsząd; a ciebie i twe dziatki, które są w tobie, powalą o ziemię i nie pozostawią w tobie kamienia na kamieniu; ponieważ nie poznałoś czasu nawiedzenia twego!” (Łk 19, 41–44)113. Tego dnia w kościele Wszystkich Świętych homilia nie było potrzebna. Jak wspomina ks. Czarnecki, sam Zbawiciel przemówił „potężnie i przejmująco”, a w świątyni rozległ się wielki płacz i lament114. W poniedziałek, 27 lipca, miało miejsce rozczulające pożegnanie. Profesor Hirszfeld zapamiętał chwilę, gdy ks. Czarnecki przekazywał rozkaz zamknięcia kościoła oraz oddania kluczy i księżowskich przepustek. Parafianie mieli wtedy wrażenie, że otwiera się pod nimi otchłań. Wszyscy płakali, czuli, że jest to nie tylko ostatnie spotkanie z duszpasterzem, ale także pożegnanie z życiem. Wtedy w niebezpieczeństwie śmierci miał się odbyć chrzest Tadeusza Edelmana115. Potem ks. Czarnecki przeniósł Najświętszy Sakrament do kaplicy na Sienną 81 m 3116. Być może tego samego dnia ksiądz zdemontował figurę Matki Boskiej, świadka duchowych przemian mieszkańców getta i uroczyście odprowadzany przez parafian wyszedł na zewnątrz. Żandarmi nie zaczepiali tej maryjnej „procesji”117. Niedługo potem, 6 sierpnia, plebania została zniszczona, a pozostający w getcie parafianie zapędzeni na Umschlagplatz i wywiezieni do Treblinki