In Agenda Defunctorum- Johannes Ockeghem - Missa Requiem

Bornus Consort - Schola Gregoriana Silesiensis

Płyta powstała dzięki połączeniu sił Bornus Consort, jednego z najwybitniejszych w Polsce zespołów zajmujących się średniowieczną polifonią wokalną oraz Scholi Gregoriana Silesiensis, która skupia się na badaniu i wykonywaniu chorału gregoriańskiego z XIII i XIV w. bazując na źródłach dominikańskich i franciszkańskich z tamtego okresu. Znalazło się na niej wspaniałe wykonanie Missa Requiem.

<em>Missa Requiem</em> Johannesa Ockeghema, franko – flamandzkiego kompozytora, to najstarsza ze znanych polifonicznych mszy żałobnych. Powstała w połowie XV wieku w Paryżu, gdzie od początku XII wieku istniały niezwykłe kompozycje tzw. szkoły Notre Dame. To była muzyka wielogłosowa wywodząca się z najprostszej dwugłosowej formy organum, techniki ścisle związanej z chorałem jednogłosowym. Czytając tekst muzyczny <em>Requiem</em> napotykamy fakturę „starego” organum 2- i 3-głosowego opartego na cantus firmus, zwykle umieszczonym w najwyższym głosie, ale obok tego mamy także przykłady klasycznych form imitacyjnych (Kyrie), ale również zaawansowaną technikę homofoniczną „nota contra notam”. Jednak zasadą dominującą w Requiem pozostaje niezależność głosów, które z powodzeniem mogłyby być wykonywane jako <em>cantus planus</em>, będący efektem doświadczenia kantora, na co dzień wykonującego liturgiczną monodię.

Pamiętając monumentalne nagranie <em>Missa Requiem</em> Johannesa Ockeghema dokonane przez Marcela Peresa i <em>Ensemble Organum</em> przed niemal dziesięciu laty, muzycy chcą pójść dalej wytyczoną przez niego drogą. Mszę żałobną śpiewa chór konwencki – zespół śpiewaków liturgicznych, jakim jest <em>Schola Gregoriana Silesiensis </em>oraz grupa kantorów-wirtuozów, czyli <em>Bornus Consort. </em>W ten sposób stwarzają prawdziwą sytuację, w jakiej muzyka późnego Średniowiecza mogła istnieć na co dzień. Oto bowiem w czasie uroczystego pogrzebu schodzi się do świątyni cały konwent klasztorny, czyli ojcowie i bracia, którzy są doskonale wprawieni w śpiew jednogłosowego Officium, czyli Liturgii Godzin. Oni to właśnie stanowią trzon każdej liturgii chorałem wypełniając przestrzeń sakralną. Jednak na szczególnie uroczyste obchody wyznaczeni zostają kantorzy-wirtuozi, czyli bracia najbieglejsi w śpiewie, także mający umiejętność śpiewania z ksiąg. Taka mała, najwyżej 6-osobowa Schola wykonuje partie kantorskie wymagające szczególnej biegłości śpiewaczej.

Wydawca: Multikulti MCD 014

Rok wydania: 2004

Total time: 42:51

Johannes Ockeghem

In Agenda Defunctorum - Missa Requiem

1. Introitus [Antiphona: Requiem aeternam / Versus: Te decet hymnus / Antiphona: Requiem aeternam]

2. Kyrie [Kyrie I / Kyrie II / Kyrie III / Christe I / Christe II / Christe III / Kyrie Ia / Kyrie IIa / Kyrie IIIa]

3. Lectio

4. Graduale [Antiphona: Si ambulem / Versus: Virga tua]

5. Tractus [Versus: Sicut cervus / Versus: Sitivi anima mea / Versus: Fuerunt mihi lacrymae]

6. Evangelium

7. Offertorium [Versus: Domine Iesu Christe / Respons: Quam olim Abrahae / Versus: Hostias et preces / Respons: Quam olim Abrahae]

8. Praefatio [Praefatio / Sanctus]

9. Communio [Agnus Dei / Communio: Lux aeterna / Postcommunio]

Bornus Consort:

Mirosław Borczyński

Marcin Bornus-Szczyciński

Robert Lawaty

Robert Pożarski

Schola Gregoriana Silesiensis:

Marek Czapiński

Piotr Górka

Maciej Klimas

Piotr Krysiński

Michał Krzywka

Krzysztof Ochnik

Adam Poznański

Norbert Raus

Adam Skobiński

Marcin Szargut

Konrad Zagajewski

Damian Zazula

Nagrano w kościele św. św. Piotra i Pawła na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu w dniach 25-27 czerwca 2004 roku.

Ockeghem Johannes (ok. 1410-ok. 1497), kompozytor franko-flamandzki, wybitny przedstawiciel stylu a cappella (czysto wokalnego). Działał jako śpiewak w kościele Najświętszej Marii Panny w Antwerpii (1443-1444), następnie był uczniem G. Dufaya w Cambrai, od 1451 przebywał na dworze królewskim w Paryżu jako muzyk kapeli dworskiej, piastując zarazem stanowiska kościelne w katedrze w Tours. Missa Requiem Johannesa Ockeghema to najstarsza ze znanych polifonicznych mszy żałobnych. Schola Gregoriana Silesiensis stworzona z inspiracji Jana Andrzeja Dąbrowskiego w 2000 roku we Wrocławiu skupia się przede wszystkim na badaniu i wykonywaniu chorału gregoriańskiego z XIII/XIV w. bazując na źródłach dominikańskich i franciszkańskich z tamtego okresu. Zespół wokalny Bornus Consort od z górą 20 lat zajmuje się średniowieczną polifonią wokalną. Od początku swego istnienia przechodził różne etapy i fascynacje. Na płycie 'In agenda defunctorum' poszczególne części Missa Requiem Ockeghema - Introitus Requiem aternam, Graduale Si ambulem, Tractus Sicut cervus, Offertorium Domine Iesu Christe - wykonywane przez Bornus Consort przeplatają się z chorałem wg Graduale Monasticum pp. Klarysek z Krakowa, 1257, śpiewanym przez Schola Gregoriana Silesiensis i jej kantorów (Lectio Epistola beati Pauli Apostoli ad Thessalonicenses, Sequentia sancti Evangelii secundum Ioannem, Sanctus, Agnus Dei, Communio Lux aterna, Requiescat in pace). Ockeghemowe Kyrie eleison rozpoczynamy monodycznym franciszkańskim Kyrie I (SGS) i poprzez dialog części dwugłosowych (SGS) z trzygłosowymi (BC) prowadzi do kulminacji w ostatnim, czterogłosowym Kyrie IIIa. Do nagrania włączyliśmy także elementy należne Prezbiterowi: Prefatio pro defunctis i Oratio defunctorum śpiewane wg Missale Romanum Pii V przez prawdziwego kapłana - ks. Stanisława Pawlaczka. Wszystkie intonacje, zarówno monodii, jak i polifonii są kantorskie, wg Graduale Monasticum pp. Klarysek z Krakowa. W Offertorium intonację 3 wersu, stanowiącą wg Ockeghema całą pierwszą część wersu (do medianty) śpiewa jednogłosowo SGS.[Robert Pożarski-Kantor Scholae Gregorianae Silesiensis]