Bernard Traub - Przebłyski czarnej nocy - wspomnienia

Włodzimierz Bernacki -  Żydzi w Proszowicach w latach 1918-1939

Żydzi w Proszowicach - relacje zebrał Roman Maćkówka

Kazimierz Wierzyński - Do Żydów

indeks osobowy

indeks geograficzny

Bernard Traub - świadek prawdy czarnej nocy - urodzony :1906-1989

NIE MA PODKREŚLEŃ W TEKŚCIE -------------------------------------------- STAN BARDZO DOBRY------------------------------------

2011 rok, 258 stron

Ilustracje - 18 ilustracji (np.  Ochotnicza Straż Pożarna w Proszowicach - 1908; Rada i Zarząd Miasta - Proszowice 1919; Bernard Traub z żoną Heleną i córką Krystyną - 1937; dziewczynki z żydowskiego przedszkola - Proszowice -przed 1939 ; Uczniowie proszowickiej szkoły żydowskiej Beit-Jakuba - Dom Jakuba - Proszowice przed 1939; Przedstawiciele Gminy zydowskiej; Przewodniczący Gminy żydowskiej w Proszowicach Geck Pinczowski z żoną; Wysiedlenie ludności żydowskiej z Proszowic do Słomnik - pierwszy idzie Israel Blumenfeld  i jego szwagier Majer Lerer - 29. VIII 1942 ) i inne

Pamiętnik żydowski

Słowa kluczowe : Posądza, Kościelniki, Proszowice, Getto, Słomniki,  Auschwitz, Branice, Bronowice Małe; Nowe Brzesko; Dojazdów; Działoszyce; Górka Kościelnicka;  Janów Lubelski; Jędrzejów; Kazimierza Wielka; Kielce, Klimontów; Kocmyrzów, Koniusza; Kraków( Czyżyny, Dębniki; Grzegórzki; Nowa Huta; Płaszów; Luborzyca, Lwów; Łaganów; Łyszkowice;Miechów;Młynówka Królewska;Mszana Dolna; Niegardów; Nowy Sącz; OJCÓW; Oświęcim; poznań; Przemyśl; Rabka; Rawa Ruska; Równe; RUSZCZA; Skalbmierz; Skawina; Słomniki; Szreniawa; Tarnów; Wadowice; WIERZBNO; Wiślica; WRÓŻENICE; Zagrody; ---POLICJA ŻYDOWSKA, Gecek Pinczowski, Kościelniki - pan Słomka

Pomoc Polaków - nikt z Polaków nie wydał autora, choć cała społeczność Proszowic wiedziała że był Żydem

Pomoc Polaków -Katarzyna Kiania, Anna Kostecka

Dobry polski granatowy policjant - Warso

Żydowski agent gestapo - Białobroda z Słomnik - strona 68

Bardzo zła policja żydowska - tekst poniżej

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------"Nawet w łonie samych Żydów znajdowali się zdrajcy i wszetecznicy, zdecydowani odszczepieńcy, którzy pomagali oprawcą własnego narodu, czy bezpośrednio, czy też pośrednio, w mordowaniu własnych braci. Wystarczy tu wspomnieć owego osławionego Białobrodę, który był większym postrachem dla Żydów niż niejeden Niemiec. Wystarczy wskazać policjanta żydowskiego z obozu w Płaszowie, Blodka, który miał specialne zadanie wyłapywania Żydów, ukrywających się na terenie Krakowa i sprowadzanie ich na rzeź do obozu" --------------------------------------------------------------- strona 141, 142 sprzedawanej książki

Lata 1939 - 1945 w dziejach Proszowic i okolicy nie były okresem spokojnym, z dala od zawieruchy wojennej. Bitwa 6/7 IX 1939 roku, obok poległych ponad 100 Górnoślązaków, w ramach Armii Kraków, wyznaczających szlak obrony Ojczyzny, spowodowała pożar znaczącej części miasta. Walka armii radzieckiej na terenie miasta i regionu przełamującej obronę Niemców opartą na sieci bunkrów i rowów pancernych pochłonęła życie ponad 1000 czerwonoarmistów, a następnie skrytobójczą śmierć i wywiezienie wielu żołnierzy polskiego podziemia do łagrów.

Po masowym wysiedleniu przez Niemców Wielkopolan i mieszkańców Warszawy, wiele rodzin chłopskich, przez długie miesiące gościło w swoich domach Poznaniaków i Warszawiaków. Naszym regionem wstrząsnęło radosne zaistnienie Rzeczpospolitej Partyzanckiej i tragedia Łyszkowic, Skalbmierza i Nasiechowic. Niemcy wymordowali również znaczącą liczebnie społeczność proszowskich Żydów. Niezwykle dotkliwymi były tzw. kontyngenty i wywóz młodzieży na przymusowe prace do Niemiec. Zorganizowany ruch oporu powodował, że sytuacja w naszym regionie była dynamiczna i mogła nieść w każdej godzinie tragiczną sytuację ze strony Niemców dla rodzin i całych społeczności.

W takiej sytuacji za sprawą Jana Nowaka - wójta gminy Ruszcza, w sierpniu 1942 roku, podjął pracę i zamieszkał w Proszowicach Bernard Traub, pod przybranym nazwiskiem Józefa Kulpy, pilota, który przedostał się do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wraz z żoną i córką przeżył okupację, którą we wspomnieniach nazwał przebłyskami czarnej nocy.

Po wojnie przyjął nazwisko, podobnie jak część rodziny Bernarda Trawińskiego. W okresie stalinowskim pełnił ważne funkcje w krakowskiej prokuraturze. Na pewno uległ urokowi nowego ustroju. Ryszard Kotarba z IPN - nie odnalazł z tego okresu negatywnych działań autora wspomnień.

W 1958 roku wyjechał do Kanady. Trudne warunki bytowe Bernarda pogłębiała inna, niż zdecydowanej większości postawa Żydów kanadyjskich. W tym kontekście pisał "...Tu w Kanadzie (...) zajęcie pozycji obronnej w stosunku do Polski i Polaków i naświetlenie w sposób obiektywny, jest jednoznaczne ze stworzeniem wokół siebie wrogiej atmosfery a może wyeliminowania się ze społeczeństwa. Co więcej, to nie tylko natrafienie na sprzeciw tu na zachodniej półkuli, ale nawet na pewną reakcję poszczególnych jednostek w kraju...".

Te postacie zapisały się również życzliwie w pamięci mojej rodziny.

Dzięki Romanowi Warso okupację przeżyło dziesiątki ludzi, Polaków i Żydów. To był cichy bohater okupacji. Świadczy o tym we wspomnieniach Bernard Trawiński i generał Michał Nieczuja - Ostrowski, dowódca Inspektoratu AK Maria.

W tamtych czasach, tym którzy udzielali Żydom jakiejkolwiek pomocy groziła śmierć. Taką cenę poniosła rodzina Wilków z Wierzbna gdzie 20 lutego 1943 roku rozstrzelani zostali przez Gestapo Stanisław Wilk - lat 46, Katarzyna Wilk - lat 55 oraz Mieczysław Wilk ps. Żurawik - lat 20.

Podobnie w sąsiedniej Posądzy, gdzie w miejscu istniejącego obelisku przy przystanku autobusów w dniu 22 czerwca 1943 roku rozstrzelana została rodzina Wierzbanowskich - Żmudów. Autor, świadek tej tragedii, tak wspomina to mrożące krew wydarzenie "...Wkrótce zobaczyliśmy wyłaniających się z głębi wsi niemieckich żołnierzy prowadzących przed sobą trzy osoby, a mianowicie starsze małżeństwo i młodego chłopaka (...) Jak później doszły nas wieści, Niemcy nie zakończyli na tym swej akcji. Opuścili Posądzę dopiero po całkowitym spaleniu wszystkich zabudowań rozstrzelaniu rodziny chłopskiej (...) dlaczego Niemcy w tak okrutny sposób obeszli się z tą rodziną chłopską? Odpowiedz jest prosta: za ratowanie Żydów...".

Praca autora w żelaznym sklepie, w nie istniejącym dziś budynku między Domem Kultury a Biblioteką stwarzała doskonałą obserwację życia miasta i kontakt z tysiącami rolników zaopatrujących się w niezbędne materiały do funkcjonowania swoich gospodarstw. Widział też wiele dramatycznych wydarzeń, które z dokładnością kronikarza rzetelnie opisuje. W paru sytuacjach nie wymienia po nazwisku, jak np. nikczemną postać strażnika, który spowodował śmierć młodej i pięknej proszowskiej Żydówki. W innym miejscu, w parę miesięcy później ten strażnik został rozstrzelany przez Niemców wraz z czterema innymi przyzwoitymi obywatelami. O owym strażniku pisze, że "...tu ręka sprawiedliwości sięgnęła po swoją ofiarę...".

Autor wspomina, znaną również z innych źródeł, postać Białobrody, Żyda ze Słomnik, właściciela młyna. Był on postrachem rodaków. Jego nienasycona grabież mienia Żydów doprowadziła min. do rozstrzelania Gecka Pińczowskiego i jego pięciu synów. Również świadkiem tragedii tej rodziny był autor wspomnień. Wszyscy należeli do Ordnungsdienst. Wiernie służyli Niemcom. Byli pewni życia. Tak jak Białobroda i wielu innych Niemcom byli potrzebni do czasu.