Słowa kluczowe : mordy na Polakach i Żydach, Ponary, Żydzi, holokaust, SZAULISI-----------------415 STRONY, zdjęcia, tabele, wykazy zamordowanych--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------STAN DOBRY ---blok cały-----------------------------------------------------------------------------------------Helena Pasierbska-Wojtowicz z domu Stempkowska, ps. "Nawoja" (ur. 15 grudnia 1921 w Wilnie, zm. 12 marca 2010 w Gdańsku) – polska pisarka, nauczycielka i dziennikarka, działaczka społeczna na rzecz upamiętnienia ofiar Zbrodni Ponarskiej.

Córka Kazimierza Stempkowskiego (zm. 1937) i Justyny z domu Danilewicz (1878–1974). Po ukończeniu w 1938 r. Gimnazjum Panien Benedyktynek w Wilnie rozpoczęła naukę w liceum administracyjno-handlowym. Wstąpiła do Związku Harcerstwa Polskiego. W czasie okupacji niemieckiej była łączniczką o ps. „Nawoja” w szeregach Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej. 12 maja 1942 aresztowana przez Gestapo, wieziona na wileńskich Łukiszkach, następnie zwolniona. W 1944 r. jako sanitariuszka brała udział w Operacji "Ostra Brama”. W 1946 r. ekspatriowana do Gdyni, gdzie zamieszkała u swego stryja, pilota Adolfa Stempkowskiego (1893–1983). W 1949 r. zamieszkała na stałe w Gdańsku. Pracowała najpierw w gdyńskim Przedsiębiorstwie Połowów Dalekomorskich „Dalmor”, a po ukończeniu w 1972 r. studiów polonistycznych w Wyższej Szkole Pedagogicznej (przekształconej w Uniwersytet Gdański) podjęła pracę jako nauczycielka języka polskiego w IX Liceum Ogólnokształcącym i Zespole Szkól Mechanicznych przy ul. Sobieskiego w Gdańsku. Od 1980 r. współpracowała z NSZZ "Solidarność" i NSZZ Rolników Indywidualnych„Solidarność”. W latach 80. była inwigilowana przez Służbę Bezpieczeństwa[1].

Po przejściu na emeryturę rozpoczęła działalność społeczną na rzecz upamiętnienia ofiar zbrodni w Ponarach koło Wilna, dokonanych przez Niemców i Litwinów. W 1994 założyła Stowarzyszenie Rodzina Ponarska w Gdańsku, którego do 2010 r. była prezesem. Po jej kierownictwem Stowarzyszenie doprowadziło do wmurowania w kilku polskich kościołach ponarskich tablic pamiątkowych, oraz do odsłonięcia w 1997 r. na warszawskich Powązkach Krzyża Ponarskiego, wzorowanego na Krzyżu Katyńskim. Prowadziła też liczne prelekcje i spotkania, w tym też dla młodzieży, oraz publikowała artykuły o Zbrodni Ponarskiej. W wyniku jej petycji, skierowanej do Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, powstała w Ponarach Kwatera Polska, którą oficjalnie otwarto 22 października 2000 r. Stale także współpracowała z Główną Komisją Badania Zbrodni Przeciw Narodowi Polskiemu IPN. Była też prezesem Towarzystwa Opieki nad Majdankiem i członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich