Do sprzedania płyta SACD / Multichanel / CD.
Jan Bokszczanin - organy

1. Johann Sebastian Bach [1685-1750]
– Prelude and fugue in C minor, BWV 546
2. François Couperin [1668-1733]
– Tierce en taille from Messe pour les paroisse
3. Jean-François Dandrieu [1682-1738]
– Offertoire pour le Jour de Paques ‘O filli et filiae’
4. Louis Lefébure-Wély [1817-1869]
– Scène pastorale pour une inauguration d’orgue ou Messe di minuit
5. Paweł Łukaszewski [1968*] – Gloria Patri per organo
6. Mieczysław Surzyński [1866-1924]
– Improvisations on the Polish sacred song ‘Holy God’, Op. 38
7. Felix Borowski [1872-1956] – Priere
8. César Franck [1822-1890] – Choral in A minor

Nagrania dokonano w kościele
OO. Franckiszkanów pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Pannie w Zamościu, 9-10 sierpnia 2022, na organach firmy Zych z Wołomina.
Reżyseria dźwięku, edycja i mastering: Jakub Garbacz

Repertuar nagrany na niniejszej płycie jest bardzo szeroki i bogaty. Obejmuje utwory organowe pochodzące z różnych epok i reprezentujące rozmaite gatunki i style muzyczne: od muzyki wielkich mistrzów baroku, poprzez dzieła francuskich romantyków, po kompozycje twórców XX i XXI wieku. Tym, co je łączy jest charakter sakralny, przy czym większość przeznaczona była do wykonania w kościołach podczas liturgii.
Muzyka organowa Jana Sebastiana Bacha stanowi niezwykle istotne dopełnienie jego twórczości sakralnej – dziedziny pierwszoplanowej w całokształcie spuścizny lipskiego kantora, nie bez racji określanego niekiedy mianem piątego ewangelisty. Zdecydowana większość utworów organowych, w tym zwłaszcza chorały stanowiące opracowania śpiewów kościoła protestanckiego, często towarzyszyła bowiem obrzędom liturgicznym. Preludium i fuga c-moll, w katalogu Schmiedera opatrzone numerem 546, to para utworów skomponowanych w odległych okresach twórczości kompozytora; pierwszy z nich pochodzi z roku 1730, drugi natomiast powstał znacznie wcześniej, w roku 1716. Monumentalne i patetyczne w charakterze Preludium otwiera temat w fakturze akordowej, przypominający początkową frazę skomponowanego wcześniej motetu Komm, Jesu, komm. Kontrastuje z nim lżejszy w nastroju, figuracyjny temat drugi, po którym – na zasadzie repryzy – następuje powrót myśli początkowej. Rozbudowana Fuga opiera się na dwóch tematach, przy czym ten drugi, żywy i ruchliwy, pojawia się jedynie epizodycznie w toku imitacyjnej ewolucji formy.
François Couperin, zwany Le Grand, który podobnie jak Bach należał do wielkiego kilkupokoleniowego rodu muzyków, uważany jest za najwybitniejszego kompozytora francuskiego epoki baroku i czołowego przedstawiciela szkoły klawesynistów. Już w wieku 15 lat został organistą w kościele św. Gerwazego w Paryżu, a od roku 1693 pełnił także stanowisko nadwornego organisty w kaplicy królewskiej. Tierce en taille to bardzo popularna forma francuskiej muzyki organowej, o specyficznej registracji głosów. Utwór Couperina pochodzi z wydanego w roku 1690 obszernego zbioru kompozycji organowych złożonego z dwóch części: pierwsza przeznaczona była do regularnego wykorzystywania w parafiach, druga natomiast do użytku w konwentach zakonnych.
W tych samych czasach, co Couperin, cieszył się sławą w Paryżu dzisiaj nieco zapomniany Jean-François Dandrieu – kompozytor, organista i klawesynista. Przez współczesnych nazywany był „l’organiste allemand”, zapewne na skutek stosowa- nia rozbudowanych, fugowanych improwizacji. Ofertorium O filli et filliae (O synowie i córki) to utwór przeznaczony na ofiarowanie, stanowiący opracowanie hymnu śpie- wanego podczas Wielkanocy, napisanego u schyłku XV stulecia przez francuskiego franciszkanina Jeana Tisseranda. Kompozycja ta pochodzi z Pierwszej księgi utwo- rów organowych Dandrieu, wydanej krótko po jego śmierci, w roku 1739.
Louis Lefébure-Wély był znanym i cenionym we Francji kompozytorem i organistą, a przede wszystkim doskonałym improwizatorem. W roku 1835, w wieku 18 lat, ukończył z pierwszą nagrodą klasę organów w konserwatorium paryskim, ale już cztery lata wcześniej rozpoczął pracę organisty w kościele św. Rocha. Później był także organistą w innych świątyniach francuskiej stolicy, m.in. u św. Marii Magdaleny i św. Sulpicjusza. Był często zapraszany do wykonywania popisowych koncertów prezentujących nowe instrumenty. Scena pastoralna to utwór skomponowany wła- śnie na taką okoliczność i wykonany po raz pierwszy podczas inauguracji organów w ramach mszy pasterskiej (data i miejsce tego wydarzenia niestety, nie jest znana).
Twórczość Césara Francka, francuskiego kompozytora pochodzenia belgijskiego, cechuje w najwyższym stopniu indywidualny idiom stylistyczny, ukazujący bar- dzo oryginalne oblicze romantyzmu muzycznego. Jego muzyka jest splotem tradycji franko-flamandzkich z tradycjami wywodzącymi się od Bacha oraz z niemieckiego klasycyzmu i romantyzmu. Chorał a-moll za zbioru Trzech chorałów na wielkie organy to ostatni ukończony utwór Francka, skomponowany niedługo przed śmiercią w roku 1890. To niezwykle efektowne, imponujące bogactwem brzmienia dzieło organowe mistrz zadedykował swojej uczennicy Auguście Holmès, francuskiej kompozytorce irlandzkiego pochodzenia.
Felix Borowski to dziś raczej zapomniany kompozytor angielsko-amerykański o polskich korzeniach. Urodził się w Anglii, kształcił w konserwatoriach w Londynie i Kolonii, aby w roku 1896 wyemigrować na stałe do Stanów Zjednoczonych, gdzie objął stanowisko dyrektora Chicago Musical College – uczelni, z którą związał się na długie lata. W jego twórczości poczesne miejsce zajmują trzy symfonie, poemat symfoniczny Semiramis oraz trzy sonaty na organy utrzymane w stylu późnoroman- tycznym. Miniatura zatytułowana Prière (Modlitwa) z 1901 roku napisana została pierwotnie na skrzypce i fortepian; później sam kompozytor dokonał jej transkrypcji na organy.
Mieczysław Surzyński w historii muzyki polskiej zapisał się przede wszystkim jako jeden z największych wirtuozów organów przełomu XIX i XX stulecia. Był także cenionym kompozytorem, dyrygentem i pedagogiem. Studiował grę na organach w Berlinie i Lipsku. Od roku 1906 aż do śmierci w roku 1924 wykładał w Instytucie Muzycznym w Warszawie, gdzie wykształcił liczne grono organistów. Błyskotliwe Improwizacje na temat „Święty Boże” op. 38 powstały w Lipsku w roku 1910. Jest to niewątpliwie najbardziej mistrzowskie, wirtuozowskie opracowanie melodii powszechnie znanej suplikacji kościelnej, a zarazem najpopularniejsza kompozycja Surzyńskiego.
W bogatej, obejmującej liczne gatunki instrumentalne, wokalne i wokalno-instru- mentalne twórczości Pawła Łukaszewskiego – jednego z najwybitniejszych współ- czesnych kompozytorów polskich średniego pokolenia – dominuje muzyka sakral- na. Do najnowszych dokonań twórcy na tym polu należy hymn Gloria Patrii na chór mieszany a cappella, a w późniejszej wersji na organy. Prawykonanie tego dzieła z udziałem 11 warszawskich chórów pod dyrekcją Jana Krutula, które miało miejsce 1 czerwca 2019 roku w Świątyni Opatrzności Bożej, było wielkim wydarzeniem w życiu muzycznym Warszawy ostatnich lat.
Tomasz Baranowski

Szczególnie polecam audiofilom !!!