Wystawa „Śladami Sienkiewicza” została przygotowana przez Instytut Badań Literackich PAN z okazji Roku Sienkiewiczowskiego. Wystawie towarzyszył katalog. Rok 2016 to stulecie śmierci pisarza.

Na wystawie oraz w katalogu zaprezentowano dokumenty z kilkunastu archiwów państwowych i kościelnych, wykorzystane są również materiały ze zbiorów IBL. Podstawowa część materiału archiwalnego prezentowana jest po raz pierwszy.

Na wystawie przygotowanej w 100-lecie śmierci Sienkiewicza prezentowano materiały archiwalne dotyczące rodziny Sienkiewiczów wywodzącej się z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Nazwisko Sienkiewicz pochodzi od zdrobniałego imienia Sieńko czyli Siemion. Przodkowie pisarza odnotowani zostali w dokumentach wojskowych i podatkowych już na początku XVI wieku. Z dokumentów zgromadzonych na wystawie wynika, że nie są prawdą pogłoski o pochodzeniu pisarza z zasymilowanej rodziny tatarskiej - taka rodzina Sienkiewiczów istniała na Litwie, ale nie miała nic wspólnego z antenatami pisarza. Jego przodkowie to przede wszystkim żołnierze, Sienkiewicz pisał o sobie, że jest pierwszym ze swojego rodu, który się z tej tradycji wyłamał.

Wśród dokumentów są też akty własności kolejnych posiadłości rodziców pisarza - majątku Wężyczyn i zakupionego po jego sprzedaży domku na warszawskiej Pradze przy ul. Olszowej. Rodzice pisarza byli mało zaradni. Inwestycja w niewielką kamieniczkę okazała się skrajnie nieopłacalna, Sienkiewiczowie utopili w tej operacji większą część majątku. Potem mieszkali już w wynajmowanych lokalach, a ich materialna sytuacja była niewesoła. Sienkiewicz musiał zarabiać korepetycjami, choć sam nie był szczególnie mocnym uczniem. Matka przyszłego pisarza martwiła się jego planami literackimi. Pisała w liście: "Te porywy fantazji i bujności wyobraźni [...] nie dadzą mu niestety pewnego, niezawisłego chleba; [...] wynikiem ich będzie kilkanaście arkuszy zabazgranych uczonymi rozprawami, których nikt czytać nie zechce, a stanowisko jego w świecie pozostanie zawsze na stopniu tak niskim, że mu ani sławy, ani szczęścia dobrego bytu nie zapewni". Sienkiewicz na szczęście nie posłuchał rad matki. Ona sama zmarła w 1873 roku, kiedy syn nie odnosił jeszcze znaczących sukcesów.

Kolekcja zdjęć przypomina najważniejsze kobiety w życiu Sienkiewicza, przede wszystkim jego pierwszą żonę - Marię z Szatkiewiczów, największą miłość w życiu pisarza. Niestety, Maria zmarła na gruźlicę w zaledwie trzy lata po ślubie, osieracając dwójkę dzieci. Drugie małżeństwo pisarza skończyło się towarzyskim skandalem. Maria Włodkowiczowa, młodsza od oblubieńca o 26 lat, uciekła od niego podczas podróży poślubnej do Włoch. Zamieszkała z powrotem z matką, z która była bardzo związana. Postać egzaltowanej, snobistycznej teściowej, narzucającej się i wtrącającej do wszystkiego będzie prześladować pisarza we wspomnieniach przez długie lata. Trzecie małżeństwo Sienkiewicza było bardzo spokojne i udane. Ożenił się ze swoją kuzynką Marią z Babskich, która była wierna towarzyszka pisarza do końca jego dni.