Pomysł na niebanalny prezent - oryginalne pochodzenie tej monety z 1663 roku gwarantuje grading Numismatic Guaranty Corporation. „Wartość tej monecie nadaje zbawienie ojczyzny, które jest więcej warte od metalu” – to tekst napisu umieszczonego na pierwszych monetach uznawanych za polskiego złotego. Stało się tak dlatego, że zawierały w sobie srebro o wartości około 10-15 groszy, awartość pojedynczej monety ustanowiono urzędowo na 30 srebrnych groszy. Dla ówczesnych 30 groszy było równowartością jednego złotego. Pierwsze polskie złotówki nazywane są tymfami. Nazwę tę zawdzięczają Andrzejowi Tymfowi, niemieckiemu mincerzowi, zarządcy królewskich mennic Jana Kazimierza Wazy, który wpadł na pomysł bicia monety o zaniżonej zawartości szlachetnego kruszcu. W tym czasie zrujnowana Polska dźwigała się po szwedzkim potopie (1655-1660). Pomysł Tymfa był więc formą „pożyczki” Rzeczpospolitej od swoich obywateli. W wyniku potopu nasz kraj poniósł ogromne straty materialne – szacowane nawet na połowę całego majątku narodowego. Skarbiec królewski świecił pustkami. Sytuacja wymagała szybkiego, skutecznego działania w zakresie polityki fiskalnej. Dziś nazwalibyśmy je dodrukiem pieniądza. Andrzej Tymf przy produkcji polskich pieniędzy nieoparł się pokusie nadużyć i fałszerstw. Na swojej działalności - i tej legalnej, ale zwłaszcza nielegalnej – dorobił się ogromnego majątku. Szlachta w końcu oskarżyła go publicznie o kradzież, a mincerz ratował się ucieczką z Polski w 1667 r. „Dobry żart tymfa wart” W XVII w. system monetarny Rzeczpospolitej był oparty na kruszcu. Jeśli złotówkę liczono jako 30 groszy, to srebra w niej powinno być właśnie za 30 groszy. W przypadku tymfów tak nie było. To właśnie niska wartość monet bitych przez Tymfa została uwieczniona w powiedzeniu z epoki "dobry żart tymfa wart". Pierwotnie więc powiedzenie "dobry żart tymfa wart" używane było ironicznie. Skoro tymf to moneta sfałszowana, żart musiał wywoływać uczucia ambiwalentne u odbiorcy. Współcześnie jednak niewiele osób zna historię tymfa i nie jest w stanie wychwycić sarkazmu w tym powiedzeniu. Traktuje je więc jako komplement - tak zostało przyjęte.

Awers: ukoronowany monogram królewski ICR – Ioannes Casimirus Rex (król Jan Kazimierz), dookoła inskrypcja DAT PRETIVM SERVATA SALVS POTIORQE METALLO EST (Wartość tej monecie nadaje zbawienie ojczyzny, które jest więcej warte od metalu). Monogram królewski ICR ówczesni odczytywali szyderczo jako Initium Calamitatis Regni – początek nieszczęść królestwa.

Rewers: ukoronowana tarcza czteropolowa, na niej Orzeł, Pogoń, Snopek Wazów oraz nominał XXX GRO POL (30 groszy polskich), dookoła napis MONET NOV ARG REG POL (Moneta nowa srebrna Królestwa Polskiego). Po bokach tarczy znajdują się inicjały Andrzeja Tymfa – dzierżawcy mennic. Dzierżawił on w latach 1661-1667, wspólnie z bratem – Tomaszem – mennicę krakowską i bydgoską oraz przejściowo, w roku 1663 mennicę lwowską.

Opis dzięki Skarbnicy narodowej:

https://www.skarbnicanarodowa.pl/monetywazow

Numismatic Guaranty Corporation (NGC) jest największą na świecie i najbardziej zaufaną usługą oceniania monet, żetonów i medali. Od 1987 roku NGC oceniło ponad 50 milionów monet, z których każda jest objęta wiodącą w branży dożywotnią gwarancją NGC. WYPRZEDAŻ PRYWATNEJ KOLEKCJI