Książka jest zbiorem studiów poświęconych refleksji nad dziejami historiografii artystycznej w XIX i XX wieku. Większość z nich dotyczy historii sztuki akademicko-uniwersyteckiej, jej dyskursów, instytucji i przedstawicieli. Główne źródło opracowań tkwi w kultywowanych przez autora od początku pracy badawczej zainteresowaniach dla pytań o samowiedzę metodologiczną i historię dyscypliny, o uwarunkowania podejmowanych przez nią zadań i dokonujących się w jej obrębie procesów poznawczych, w tym związków między nauką i politycznymi interesami. Nie jest jednak przypadkiem, iż po roku 1989 – roku przemiany polityczno-ustrojowej w Polsce i w Europie Środkowej oraz czasie rewizji utrwalonych poglądów i opinii – ciekawość dla tych spraw otrzymała mocny impuls rozwojowy; w rezultacie składające się na książkę teksty, z wyjątkiem jednego, powstały w okresie intelektualnego fermentu, którego składnikiem istotnym był zwrot historii sztuki ku swej przeszłości. Znaczny w niej udział mają studia traktujące o historiografiach niemieckiej i polskiej, o ich przeciwstawnych stanowiskach i miejscach wspólnych, niekiedy zgoła symbiotycznym związku w sytuacji konfliktu. Właśnie na tym odcinku istotną cezurę wyznacza wspomniany przełom roku 1989, który stał się podnietą do rekapitulacji wzajemnych obrazów historiograficznych, rekapitulacji koniecznej wobec podejmowania badań nad sztuką w odmienionym otoczeniu intelektualnym i politycznym. W polu badań znalazły się uniwersyteckie instytuty historii sztuki: obszerne studia przedstawiają dzieje historii sztuki na Uniwersytecie Fryderyka Wilhelma w Berlinie w latach 1810-1945 oraz na uniwersytecie w Poznaniu w dwudziestoleciu międzywojennym i na Reichsuniversität Posen w okresie okupacji hitlerowskiej. Wiele miejsca w książce zajmują szkice poświęcone rekonstrukcji postaw i praktyk badawczych wybitnych przedstawicieli dyscypliny, Karola Sterlinga, Otto Pächta, Zdzisława Kępińskiego i Martina Warnke.