10 w Tokarki

Tokarki manualne i CNC do metalu

Tokarka umożliwia precyzyjną obróbkę przedmiotów obrotowych w kształcie walca, stożka, kuli. Podstawowym narzędziem obróbczym jest nóż tokarski, który zdejmuje warstwy materiału z powierzchni (toczenie) lub z wnętrza (wytaczanie) wirującego przedmiotu. Do obróbki używa się także dłut tokarskich, wierteł i radełek (do tworzenia powierzchni chwytnych, antypoślizgowych). W tokarkach manualnych proces obróbki (ustawienie i kontrola pracy maszyny) odbywa się pod bezpośrednim nadzorem operatora. Natomiast w tokarkach CNC (ang. Computerized Numerical Control) nad poprawnym przebiegiem pracy czuwa odpowiednio zaprogramowany komputer. Tokarka CNC wymaga dobrego przygotowania teoretycznego, w tym umiejętności programowania maszyn. W zamian można uzyskać bardzo wysoką precyzję obróbki i powtarzalną jakość wytwarzanych przedmiotów. Dlatego tokarki CNC są niezastąpione przy wysokonakładowej produkcji seryjnej. Zapewniają też bezpieczeństwo pracy, bo operator nie zbliża się bezpośrednio do maszyny, lecz zdalnie nadzoruje i koryguje parametry jej pracy. Tokarki manualne doskonale sprawdzają się w warsztatach naprawczych i przy produkcji pojedynczych przedmiotów. Ich zaletą jest mniej skomplikowana obsługa i możliwość natychmiastowego dokonywania poprawek i modyfikacji. Precyzja toczenia i jakość wykonywanych przedmiotów są uzależnione od umiejętności i doświadczenia tokarza.

Popularne typy tokarek

Do obróbki przedmiotów, których długość jest minimum sześć razy większa od szerokości (średnicy), wykorzystywane są tokarki kłowe. Ich cechą charakterystyczną jest sposób mocowania obrabianego przedmiotu pomiędzy wrzecionem a kłem (stożkiem, którego budowa umożliwia swobodny obrót obrabianego materiału). Tokarki kłowe są dostępne w wielu różnych wersjach – od niewielkich urządzeń stołowych (służą m.in. do precyzyjnej obróbki niewielkich części maszyn, urządzeń optycznych, mechanizmów zegarowych) do potężnych maszyn przemysłowych, przeznaczonych do obrabiania przedmiotów o wadze wielu ton. Są wśród nich obrabiarki wielonożowe (pozwalają na obróbkę kilkoma narzędziami skrawającymi jednocześnie), kopiarki i tokarki do końcowego wygładzania powierzchni. Szeroko stosowanym urządzeniem jest tokarka uchwytowa (obrabiany element jest zamontowany poziomo lub pionowo tylko w uchwycie wrzeciona), tarczowe (przeznaczone do obróbki wąskich przedmiotów o dużej średnicy) i rewolwerowe (nazwa pochodzi od obrotowej głowicy, w której zamontowane są różne narzędzia w takiej kolejności, w jakiej będą używane). W produkcji przemysłowej często wykorzystywane są półautomaty tokarskie, które wymagają tylko zamocowania materiału, a obróbka odbywa się w pełni automatycznie. Z kolei automaty tokarskie nie wymagają ingerencji człowieka: same pobierają kolejne elementy do obróbki – aż do wyczerpania przygotowanej partii.